170 jaar duinwater uit de kraan

Stinkende grachten en slechte hygiëne

De stad Amsterdam had vroeger een groot probleem: het stonk er verschrikkelijk. De grachten waren een open riool waar van alles in dreef. Bijvoorbeeld slachtafval, dode dieren en poep en plas. Het water in de Amsterdamse grachten was zo vies dat er geen goed drinkwater van te maken was. Daarom werd schoner water met schepen vanuit de Vechtstreek naar de stad gebracht. Maar de meeste arme mensen konden dit water niet betalen. Zij gebruikten water uit de gracht of de regenton. Hiervan werden veel mensen ziek en stierven er soms van. Vooral cholera maakte veel slachtoffers.

De rol van Jacob van Lennep

Het bestuur van de stad Amsterdam maakte allerlei plannen om de situatie te verbeteren, maar er kwam niet veel van terecht. Het beste was om de stad uit te vluchten door een huis buiten de stad te kopen. Maar dat konden alleen de rijken betalen. Zo woonde de rijksadvocaat en schrijver Jacob van Lennep vaak op het landgoed Huis te Manpad in Heemstede, dat van zijn familie was.

Het verhaal gaat dat op een warme zomerdag in 1845 de vrouw van Jacob van Lennep een glas helder duinwater inschonk. Ze genoten van dit smakelijke water. ‘Kunnen we dit duinwater niet naar Amsterdam brengen?,’ vroeg mevrouw Van Lennep. Dat was het begin van het plan om duinwater van Heemstede naar Amsterdam te brengen.

Om dit plan uit te voeren was een bedrag van 2,5 miljoen gulden nodig. Toen het niet lukte om in Nederland mensen te vinden die geld in het project wilden steken, wist de energieke Jacob van Lennep in 1851 een groep rijke Engelsen wel te overtuigen. 

1 cent per emmer

Vanaf 12 december 1853 konden Amsterdammers bij de Haarlemmerpoort een emmer duinwater kopen voor 1 cent. Dat was een stuk goedkoper dan water uit de Vecht dat met schepen naar de stad werd vervoerd. Dit Vechtwater werd voor 2 cent per emmer verkocht en was dus dubbel zo duur. Nu konden veel meer Amsterdammers schoon drinkwater betalen. Dit was een grote verbetering voor de gezondheid van veel Amsterdammers. 

In 170 jaar is de prijs voor drinkwater nauwelijks gestegen. Tegenwoordig kost 10 liter kraanwater  ongeveer 2 cent. Kraanwater is vergeleken met andere producten heel goedkoop. 

De Amsterdamse Waterleidingduinen

De Waterleidingduinen hebben altijd een belangrijke rol gespeeld bij de zuivering van water voor Amsterdam. Dat was vroeger zo en nu nog steeds. In de Waterleidingduinen begint de zuivering van 66% van het drinkwater van Amsterdam. We halen water via het Lekkanaal bij Nieuwegein uit de rivier de Rijn, zuiveren dit voor en pompen het daarna het duin in. Hier wordt het water in 3 maanden door het duinzand op een natuurlijke manier verder schoongemaakt. Daarna stroomt het naar de zuivering Leiduin waar we het verder schoonmaken. De Amsterdamse Waterleidingduinen zijn een prachtig natuurgebied. Iedereen is welkom voor een wandeling, leuke excursies en activiteiten. Het natuurgebied ligt tussen Zandvoort en Noordwijk en is ongeveer 5 kilometer breed en 10 kilometer lang. Komt u ook eens kijken? 

500 x happen en tappen

In de Amsterdamse Waterleidingduinen staan fonteintjes. Ook herten genieten hier van het water uit een fonteintje. In Amsterdam vind je minder herten, maar wel 500 watertappunten. De eerste openbare watertappunten zijn geplaatst in 1903. Toen had nog niet iedereen drinkwater thuis. De overheid wilde dat iedereen toegang kreeg tot schoon drinkwater. Waternet plaatst, onderhoudt en beheert de watertappunten. Dit doen wij namens de gemeente Amsterdam. Op zoek naar lekker drinkwater in de stad? Ga naar de kaart en vind een van de 500 tappunten!