Temperatuur meten in sloten

De kwaliteit van het oppervlaktewater in de Bovenkerkerpolder gaat achteruit. Dit blijkt vooral uit het verdwijnen van de (ondergedoken) waterplanten. Om dit te verbeteren zijn mestvrije zones ingesteld, maar het herstel blijft uit.

Herstelmogelijkheden

Om de levenskansen van ondergedoken waterplanten te verbeteren, moeten de volgende voorwaarden aanwezig zijn:

• Het nutriëntengehalte in het oppervlaktewater mag niet te hoog zijn. Dit kan worden bereikt door mestvrije zones in te stellen van en door (mest)afstroming te voorkomen. Ook moet de toevoer van nutriëntenrijk water vanuit stedelijk gebied zoveel mogelijk worden voorkomen.
• In het water moet ook een goed lichtklimaat aanwezig zijn, zodat lichtinstraling tot op de bodem kan plaatsvinden. Het lichtklimaat wordt beter als de algengroei zoveel mogelijk wordt tegengegaan, doordat de hoeveelheid nutriënten wordt beperkt. Het lichtklimaat wordt ook beter als in het water niet te veel slibdeeltjes zweven.
• De nalevering van nutriënten uit de bodem moet zoveel mogelijk worden voorkomen door (op tijd) te baggeren, zodat zich geen dikke sliblaag kan vormen. Ook moeten optimale omstandigheden voor de afbraak van nutriëntenrijk slib worden beperkt door de watergang diep genoeg te houden.

Ecologie in sloten

Een sloot dient om water af te voeren, maar heeft ook een ecologische functie. In een sloot die goed op diepte is, kan een gezond ecologisch evenwicht ontstaan doordat aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:

• De temperatuur fluctueert minder.
• In de zomer wordt het water minder warm. (Bij hoge luchttemperaturen wordt het water in ondiepe sloten warmer dan 20 graden. Met opkwellend water kunnen sloten koeler blijven dan de lucht.)
• Vanuit de slootbodem ontstaat minder P-nalevering, waardoor de vegetatie zich beter kan ontwikkelen

Sloottemperaturen

Vanwege die grote temperatuurverschillen tussen diepe en ondiepe sloten is vooral bij de agrariërs de behoefte ontstaan om de temperatuur in de sloten intensief te gaan meten. In een samenwerking tussen agrariërs en AGV zijn online temperatuurmeters in de sloten opgehangen. Zowel in diepe (gebaggerde) sloten als in ondiepe sloten zijn temperatuursensoren opgehangen. Daarbij is ook rekening gehouden met locaties waar elke drie jaar voor de waterkwaliteit vegetatieopnamen worden gedaan. Al eerder is op zestien locaties in het af-aanvoergebied Bovenkerkerpolder bodemchemiemonsters genomen om de nalevering uit de slootbodem te bepalen. In de buurt van deze locaties hangen nu T-sensoren.

Verzending meetresultaten

De temperatuurmeters zijn uitgerust met een SigFox-connectiviteit die de meetresultaten verzendt via een draadloos communicatienetwerk. Dit low-power wide-area network (LPWAN) heeft een grote dekking, maar de snelheid en de omvang van de gegevensoverdracht ligt laag. De toepassingen zijn daarom vaak gericht op het versturen van eenvoudige sensordata, zoals temperatuur. Het gebruik van LPWAN valt onder IoT (Internet of Things), dat sinds 2010 wordt gebruikt om op een bredere en goedkopere manier informatie te verzamelen.

Drieëntwintig sloten

In drieëntwintig sloten in het AGV-gebied (veertien diepe en negen ondiepe) wordt de temperatuur sinds september 2018 continu gemeten. Een paar maal per jaar worden de resultaten bekeken en besproken. Verder houden de agrariërs zelf de vegetatie en andere veldparameters bij met de ‘scan uw sloot’-applicatie.